Tegoroczny Nobel z fizyki przyznany za badania nad klimatem i innymi systemami złożonymi
5 października 2021, 11:04Królewska Szwedzka Akademia Nauk ogłosiła, że tegoroczna Nagroda Nobla z fizyki została przyznana za wkład w zrozumienie złożonych systemów fizycznych. Połową nagrody podzielą się Syukuro Manabe i Klaus Hasselmann za fizyczne modelowanie klimatu Ziemi, obliczenie jego zmienności i wiarygodne przewidzenie procesu ocieplania się. Druga połowa trafi do Giorgio Parisiego za odkrycie współzależności nieuporządkowania i fluktuacji w systemach fizycznych, od skali atomowej po planetarną.
Gwałtowne zmiany ziemskiego pola magnetycznego zagrażają systemom nawigacji
10 stycznia 2019, 10:41Ziemskie północne pole magnetyczne przemieszcza się z Kanady w stronę Syberii. Ruch ten jest tak szybki, że pojawiła się konieczność dokonana rzadkiej korekty Ziemskiego Modelu Magnetycznego. Opisuje on pole magnetyczne planety i jest podstawą wszystkich współczesnych systemów nawigacyjnych.
Od co najmniej 135 000 lat mamy zdolność do tworzenia złożonego języka
17 marca 2025, 11:32Homo sapiens pojawił się około 230 000 lat temu. Kiedy zaś powstała mowa w znanej nam obecnie formie? Próby wyznaczenia tego momentu trwają od dawna i bazują na bardzo różnych dowodach, od skamieniałości po dowody oparte na wytworach kultury. Nowa analiza, przeprowadzona na podstawie dowodów genetycznych, przez naukowców z USA, Brazylii, Japonii i Szwajcarii wskazuje, że wśród H. sapiens zdolność do wytworzenia języka w takiej formie, w jakiej znamy go dzisiaj, istniała już 135 000 lat temu
Zdobyto dowody, że wirus z glonów namnaża się w komórkach ssaków
22 października 2015, 10:24Naukowcy z Uniwersytetu Nebraski w Lincoln zdobyli pierwsze dowody na to, że chlorowirus ATCV-1 (ang. Acanthocystis turfacea chlorella virus 1), który zwykle infekuje zoochlorelle, może się namnażać w pewnych komórkach ssaczych.
Epigenetyczna nadzieja dla chorych na endometriozę?
13 listopada 2020, 13:23Pewna szczególnie bolesna i inwazyjna forma endometriozy być może będzie leczona za pomocą terapii epigenetycznej, donoszą naukowcy z Michigan State University. Uczeni skupili się na rodzaju endometriozy, który występuje u kobiet z mutacją genu ARID1A. Gdy dochodzi do tej mutacji ma miejsce gwałtowna aktywizacja tzw. super wzmacniaczy transkrypcji
Chroniczny stres ułatwia rozprzestrzenianie nowotworu przez układ limfatyczny
4 marca 2016, 12:56Chroniczny stres ułatwia rozprzestrzenianie nowotworu za pośrednictwem układu limfatycznego.
Ślady kolonializmu widać nawet w rozprzestrzenieniu obcych gatunków roślin
17 października 2022, 16:11Obce gatunki roślin w byłych koloniach tych samych europejskich potęg są średnio bardziej do siebie podobne niż gatunki obce na innych obszarach, a stopień podobieństwa roślin jest proporcjonalny do długości okresu zależności kolonialnej. Takie wnioski płyną z badań przeprowadzonych przez międzynarodowy zespół pracujący pod kierunkiem Bernda lenzera i Franza Essla z Uniwersytetu w Wiedniu. Uczeni badali, jak europejski kolonializm wpłynął na rozprzestrzenianie się roślin na świecie.
Dlaczego nowotwór trzustki zabija tak często
27 grudnia 2006, 11:44Naukowcy wskazali prawdopodobne przyczyny, dlaczego nowotwór trzustki jest tak agresywną chorobą. Badacze z Uniwersytetu w Liverpoolu odkryli bowiem kolejne funkcje spełniane przez rodzinę białek zaangażowaną w kontrolę ruchu komórek.
Ewolucja ocali diabła tasmańskiego?
31 sierpnia 2016, 13:04Niewykluczone, że błyskawiczna ewolucja ocali diabły tasmańskie przed zagładą ze strony zaraźliwego nowotworu. W ciągu ostatnich 20 lat populacja diabła tasmańskiego zmniejszyła się o 80%. Wszystko z powodu zaraźliwego nowotworu pyska (DFTD - devil facial tumour disease).
Bliżej wyjaśnienia słonecznej zagadki. Chłodne ciemne plamy na powierzchni podgrzewają koronę
15 czerwca 2023, 11:46Problem grzania korony słonecznej pozostaje nierozwiązany od 80 lat. Z modeli obliczeniowych wynika, że temperatura we wnętrzu Słońca wynosi ponad 15 milionów stopni, jednak na jego widocznej powierzchni (fotosferze) spada do około 5500 stopni, by w koronie wzrosnąć do około 2 milionów stopni. I to właśnie ta olbrzymia różnica temperatur pomiędzy powierzchnią a koroną stanowi zagadkę. Jej rozwiązanie – przynajmniej częściowe – zaproponował międzynarodowy zespół naukowy z Polski, Chin, USA, Hiszpanii i Belgii. Zdaniem badaczy za podgrzanie części korony odpowiadają... chłodne obszary na powierzchni.
